64. JAKI RODZAJ INFORMACJI POWINIEN BYĆ DOSTARCZANY UCZNIOM W PROCESIE KSZTAŁCENIA WEDŁUG PROFESORA MARIANA MAZURA?

JAKI RODZAJ INFORMACJI POWINIEN BYĆ DOSTARCZANY UCZNIOM W PROCESIE KSZTAŁCENIA WEDŁUG PROFESORA MARIANA MAZURA? (16 styczeń 2015 r.)

Ponieważ w dobie globalizacji w lawinowym tempie przybywa informacji, a nabyte informacje z powodu dynamicznych zmian zachodzących w otoczeniu szybko dezaktualizują się, człowiek powinien skutecznie operować informacjami, między innymi powinien umieć:

• wyszukiwać, rejestrować, selekcjonować, porównywać i analizować informacje;

• przeciwdziałać uniemożliwianiu mu pozyskiwania informacji z otoczenia;

• oceniać informacje według różnych kryteriów;

• przeprowadzać syntezę informacji;

• przetwarzać informacje;

• wykorzystywać przetwarzane informacje;

• tworzyć informacje własne i przekazywać je do otoczenia;

• przeciwdziałać uniemożliwianiu mu przekazywania informacji własnych do otoczenia.

Cybernetyka rozróżnia trzy grupy informacji:

1) INFORMACJE UŻYTECZNE – będące informacjami przydatnymi w procesie sterowania.

2) ROZWLEKŁOŚCI – informacje będące powtórzeniem informacji użytecznych.

3) SZUM INFORMACYJNY – informacje przeszkadzające w procesie sterowania.

M. Mazur w latach siedemdziesiątych XX wieku oceniał, że w nauczaniu na poziomie ogólnokształcącym przypadało w Polsce w przybliżeniu: na informacje użyteczne 5%, na rozwlekłości 15%, a na szum informacyjny 80%.

„Koktail” złożony z rozwlekłości i szumu informacyjnego „serwowany” w szkole stanowi dla uczniów „ZAĆMIENIE INFORMACYJNE”. Zastąpienie go informacjami wyłącznie użytecznymi powinno stać się dla uczniów dokonującym się w szkole „OLŚNIENIEM INFORMACYJNYM”.

Mając to wszystko na uwadze, szkoła powinna przygotowywać uczniów do sprawnego operowania informacjami po to, by w przyszłości mogli efektywnie funkcjonować:

• ponieważ funkcjonowanie/sterowanie się człowieka zależy od stopnia aktualności posiadanych informacji, w szkole powinny być przekazywane uczniom jak najbardziej aktualne informacje o faktach przeszłych i teraźniejszych, które za chwilę i tak staję się faktami przeszłymi;

• szkoła powinna przygotowywać uczniów do kreowania nowych faktów, tworzących nową rzeczywistość;

• w szkole bezwzględnie powinna być respektowana zasada, o której pisał M. Mazur, że „od rejestratu jednej informacji szczegółowej ważniejszy jest rejestrat jednej informacji ogólnej, mogącej mieć zastosowanie do wielkiej liczby szczegółów. Miarą racjonalnego wykształcenia jest więc nie tyle znajomość szczegółów, ile znajomość związków ogólnych i oparta na niej umiejętność wyrabiania sobie poglądów w poszczególnych sprawach” – należy pamiętać tylko rzeczy niezbędne, a rozumieć trzeba bardzo wiele;

• zmiany w programach szkolnych powinny polegać głównie na zastępowaniu nieistotnych, zdezaktualizowanych informacji szczegółowych, informacjami ogólnymi i na uaktualnianiu informacji szczegółowych;

• zadaniem szkoły powinno być dostarczanie uczniom najpotrzebniejszych informacji użytecznych, powinny być powtarzane ważne informacje użyteczne, będące rozwlekłościami, a całkowicie należy wyeliminować szum informacyjny;

• ponieważ informacji bezustannie przybywa i nie ma możliwości zapamiętania chociażby małej ich części, w oświacie powinna pojawić się nieodwracalna tendencja poznawania prawd i twierdzeń ogólnych, czyli WIADOMOŚCI, mających zastosowanie do bardzo wielu problemów szczegółowych, jako niepodważalnych faktów oraz sposobu ich wyszukiwania. Natomiast POGLĄDY, będące oceną faktów, wyrabia sobie uczeń sam w dyskusji z nauczycielem i uczniami. Samodzielne formułowanie własnych poglądów to proces intelektualny ucznia, w którym tworzy on nowe informacje i chociaż mogą one być półprawdami i wzbudzać kontrowersje, to są powodem do dyskusji, w której mogą ulec zmianie – w tym procesie nigdy nic nie będzie w stanie zastąpić nauczyciela.

INFORMACJI prof. M. Mazur poświęcił następujące publikacje:

M. Mazur, „Jakościowa teoria informacji”, WNT, Warszawa 1970.

M. Mazur, „Cybernetyczna teoria układów samodzielnych”, PWN, Warszawa 1966 – rozdział pt. PRZEBIEGI INFORMACYJNE.

M. Mazur, „Cybernetyka i charakter”, PIW, Warszawa 1976 – rozdział pt. INFORMACJA.

M. Mazur, „Cybernetyka a zarządzanie”, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Departament Szkolenia i Wydawnictw, Warszawa 1969 – rozdział pt. INFORMACJA.

M. Mazur na temat informacji pisał w wielu artykułach, których tytuły zamieszczone są na stronie internetowej www.jolantawilsz.pl w linku „Baza teoretyczna i jej twórca prof. Marian Mazur”.