50. WYBÓR ZAWODU DLA CZŁOWIEKA ZE WZGLĘDU NA JEGO STAŁE INDYWIDUALNE CECHY OSOBOWOŚCI

WYBÓR ZAWODU DLA CZŁOWIEKA ZE WZGLĘDU NA JEGO STAŁE INDYWIDUALNE CECHY OSOBOWOŚCI (10 października 2014 r.

Wybór zawodu powinien być dokonywany w końcowej fazie procesu kształcenia ogólnokształcącego, gdyż decyduje on o kierunku kształcenia zawodowego. Wybór ten, jak również wybór kierunku kształcenia zawodowego oraz przebieg tego kształcenia, proces przystosowania zawodowego, rozwój zawodowy itd. powinny być procesami zindywidualizowanymi ze względu na wartości stałych indywidualnych cech osobowości człowieka, którego dotyczy dany proces.

Aby wybór zawodu był trafny, konieczna jest znajomość wartości stałych indywidualnych cech osobowości człowieka, dla którego dokonywany jest ten wybór oraz znajomość wartości stałych indywidualnych cech osobowości potrzebnych do wykonywania różnych zawodów i porównania wartości stałych indywidualnych cech osobowości tego człowieka z wartościami potrzebnymi do opanowania wiedzy i umiejętności pożądanych w zawodzie oraz do prawidłowego wykonywania funkcji i zadań w tym zawodzie.

Wybór zawodu powinien polegać na dopasowaniu go do wartości stałych indywidualnych cech osobowości człowieka, a proces przystosowania zawodowego może polegać na dopasowaniu się człowieka do wybranego zawodu w ramach jego cech zmiennych (np. poprzez nabywanie/uzupełnianie wiedzy niezbędnej do wykonywania zawodu).

Na podstawie analizy stałych indywidualnych cech osobowości człowieka oraz biorąc pod uwagę ich funkcje w różnego rodzaju zawodach, zaproponowałam:

• traktowanie zespołu stałych indywidualnych cech osobowości człowieka w dziedzinie funkcji intelektualnych, jako podstawowego kryterium przy wyborze zawodu, przy czym występowanie wyraźnego talentu przesądza o dziedzinie działalności zawodowej;

• traktowanie zespołu stałych indywidualnych cech osobowości człowieka w dziedzinie stosunków interpersonalnych, jako podstawowego kryterium:

• przy wyborze określonej funkcji w danym zawodzie (pomysłodawcy, twórcy, realizatora zadań czy ich organizatora), odpowiedniej dla człowieka ze względu na wartość emisyjności,

• przy wyborze pracy z ludźmi (praca ta wymaga dużej tolerancji ze względu na konieczność akceptowania wszystkich klientów czy podopiecznych, oraz małej podatności ze względu na nieuleganie im w kwestiach, których konsekwencje mogą być dla nich niekorzystne oraz na postawę asertywną), albo z rzeczami (praca z rzeczami nie stawia tak rygorystycznych wymagań co do wartości tolerancji i podatności człowieka).