33. JAKIE SĄ PRZYCZYNY KRYZYSU W NAUKACH HUMANISTYCZNYCH?

JAKIE SĄ PRZYCZYNY KRYZYSU W NAUKACH HUMANISTYCZNYCH? (28 czerwca 2014 r.)

Kryzys w naukach humanistycznych, nad którym ubolewają przedstawiciele tych nauk, wynika przede wszystkim z tego, że:

• wyczerpały się możliwości starego paradygmatu mechanicystyczno-deterministycznego, w ramach którego do dziś funkcjonują w zasadzie wszyscy humaniści;

• istnieje ogromny opór większości przedstawicieli tych nauk przed nowym paradygmatem systemowym, bo – jak powiedział do mnie znany polski pedagog, w środowisku humanistów wyznaje się zasadę mówiącą, że „nie podcina się gałęzi, na której się siedzi”. Humaniści nie krytykują więc zdezaktualizowanego paradygmatu mechanicystyczno-deterministycznego, chociaż jestem głęboko przekonana, że doskonale zdają sobie sprawę z jego mankamentów. Na pewno dostrzegają zalety i możliwości, jakie stwarza nowoczesny paradygmat systemowy, jednak, głośno tego nie przyznają;

• psychologia, której wpływ na inne dziedziny nauk humanistycznych powinien być ogromny, jest w kryzysie, co jest spowodowane głównie tym, że psychologowie, spośród innych humanistów, najbardziej izolują się od reszty naukowego świata, hołdują monodyscyplinarności, pomimo tego, że wszyscy światli naukowcy wiedzą, że interdyscyplinarność jest warunkiem rozwoju każdej dyscypliny naukowej.

Filozofia tego nowego paradygmatu, będąca filozofią systemową jest „zarówno nowa, w stosunku do filozofii klasycznej – przedsystemowej, jak też interesująca jako analiza języka nauki współczesnej oraz metoda integracji wiedzy przyrodniczej z humanistyczną, mających przecież wspólny przedmiot badań – człowieka” (Encyklopedii pedagogicznej XXI wieku, t. I, red. E. Różycka, Warszawa 2003, s. 1144).

W kolejnym wpisie zamieszczę charakterystykę etapów ewolucji cywilizacyjnej:

– obecnego – z obowiązującym paradygmatem systemowym;

– poprzedniego – z obowiązującym paradygmatem mechanicystyczno-deterministycznym.