CO WSZYSCY POWINNI WIEDZIEĆ O CYBERNETYCE?
(8 września 2017 r.)
Cybernetykę powinni znać WSZYSCY, a przynajmniej jej podstawy. Powody tego są oczywiste, na przykład to, że procesy sterowania występują prawie we wszystkich zjawiskach i znajomość praw, które nimi „rządzą” pozwala rozumieć te procesy i skutecznie na nie wpływać.
Dziś światem „rządzi” informacja, a jak uzasadnia cybernetyka PRZEKAZYWANIE INFORMACJI SŁUŻY WYŁĄCZNIE DO STEROWANIA, tak więc w wiedzę na temat informacji i sterowania powinni być „wyposażeni” WSZYSCY ludzie.
Opierając się na tekstach autorstwa profesora Mariana Mazura zamieszczę odpowiedzi na sześć zadanych przeze mnie pytań na temat cybernetyki.
CZYM ZAJMUJE SIĘ CYBERNETYKA?
Cybernetyka, będąca interdyscyplinarną dziedziną nauki, zajmuje się badaniem działania (funkcjonowania) przede wszystkim szczególnie złożonych (skomplikowanych) systemów dynamicznych (żywych organizmów, urządzeń technicznych, społeczności itp.), abstrahując przy tym od tworzywa, z którego systemy te zostały utworzone. Celem tych badań jest wykrycie a następnie stosowanie w praktyce, wspólnych praw i prawidłowości rządzących procesami informacyjnymi (sterowania i samosterowania oraz obiegu i przemian informacji), przebiegającymi w różnego rodzaju systemach, a także między nimi a otoczeniem.
CO WYPRACOWAŁA CYBERNETYKA?
Cybernetyka wypracowała jakościowo nowe metody, własną odmienną od tradycyjnej logikę (metodykę) myślenia naukowego i podejścia do rozwiązywanych problemów, odpowiedni aparat pojęciowy o dużym stopniu ogólności i uniwersalności, oraz specyficzne metody badawczo-twórcze – nadające się do zastosowania również w innych dziedzinach naukowych i dające często wyniki nieosiągalne w obrębie tych dziedzin.
CO WYNALEZIONO DZIĘKI CYBERNETYCE?
Cybernetyka doprowadziła do wynalezienia i zbudowania szeregu urządzeń technicznych, które z jednej strony stanowią „poligon doświadczalny” zapewniający dalszy rozwój samej cybernetyki, a z drugiej – umożliwiają w innych dziedzinach teoretycznych i praktycznych uzyskanie wyników nieosiągalnych ich własnymi środkami, względnie pochłaniających niewspółmiernie więcej czasu.
CO JEST ISTOTĄ „MYŚLENIA CYBERNETYCZNEGO”?
Istotą „myślenia cybernetycznego” jest umiejętność kompleksowego (całościowego) i dynamicznego (w ruchu i rozwoju) widzenia i ujmowania otaczającej nas rzeczywistości, dostrzegania występujących w niej przemian, ich przyczyn i skutków.
„Podejście cybernetyczne” polega na wyodrębnieniu z rzeczywistości względnie samoistnych całości (systemów), badaniu ich funkcjonowania i relacji między nimi a otoczeniem, wykrywaniu analogii oraz wspólnych praw funkcjonowania i działania systemów utworzonych z różnego rodzaju tworzywa lub z różnych elementów składowych.
Dzięki myśleniu i podejściu cybernetycznemu do badanej rzeczywistości, cybernetykom udało się wykryć i jednoznacznie określić występujące w niej najogólniejsze (podstawowe) zjawiska, prawidłowości, prawa itp. Na tej podstawie opracowano aparat pojęciowy i metody nadające się do wykrywania, badania i rozwiązywania złożonych problemów w każdej dziedzinie naukowej. Ma to szczególne znaczenie w przypadku zjawisk niedostępnych dla bezpośredniej obserwacji i badań, a także problemów niedostrzegalnych albo niemożliwych do zbadania lub rozwiązania z punktu widzenia poszczególnych dyscyplin naukowych.
Cybernetyka pozwala na uchwycenie spraw istotnych problemów o bardzo dużym stopniu złożoności. W świetle cybernetyki skomplikowana rzeczywistość przedstawia się prosto.
GDZIE WSKAZANE JEST STOSOWANIE CYBERNETYKI?
Stosowanie cybernetyki jest szczególnie wskazane tam gdzie konieczne jest znalezienie rozwiązań kompleksowych, systemowych, względnie – zaprojektowanie złożonych systemów łatwo sterowanych lub o znacznym stopniu samosterowności.
Do rozwiązywania problemów występujących w danej dyscyplinie naukowej mogą być wykorzystywane osiągnięcia cybernetyki ogólnej i technicznej oraz poszczególnych teorii cybernetycznych. Pozwalają one na rozpoznanie, analizę i najwłaściwsze (optymalne) rozwiązanie problemów danej dyscypliny.
Badanie złożonego problemu środkami cybernetycznymi z reguły umożliwia nie tylko zrozumienie (właściwą interpretację) jego istoty oraz „anatomii i fizjologii” ale często wskazuje drogi dalszego opracowania tego problemu, a czasem nawet „podpowiada” jego gotowe rozwiązanie.
CO MOŻE WNIEŚĆ CYBERNETYKA DO NAUK HUMANISTYCZNYCH?
Cybernetyka jest najszerzej stosowana w technice i w informatyce, dzięki czemu dziedziny te rozwijają się z zawrotnym tempie.
Zastosowanie cybernetyki w naukach humanistycznych może doprowadzić do powstania jakościowo nowych teorii, bardziej ścisłych i lepiej odzwierciedlających faktyczny stan rzeczy w dziedzinach zainteresowania tych nauk.
Cybernetyka jest w stanie przełamać zastój w dalszym rozwoju dyscyplin humanistycznych, niestety w dyscyplinach tych napotyka na opór.
Na temat konieczności nauczania cybernetyki w szkole pisałam między innymi we wpisach zamieszczonych na tej stronie:
xxxw dniu 23 stycznia 2015 roku, we wpisie zatytułowanym: „DLACZEGO NAUKA INTERDYSCYPLINARNA – CYBERNETYKA POWINNA BYĆ W PROGRAMACH NAUCZANIA?” (wpis ten znajduje się również na stronie internetowej http://www.jolantawilsz.pl w linku: „Treści zamieszczone na fanpage” pod numerem 65).
• w dniu 16 stycznia 2015 roku, we wpisie zatytułowanym: „JAKI RODZAJ INFORMACJI POWINIEN BYĆ DOSTARCZANY UCZNIOM W PROCESIE KSZTAŁCENIA WEDŁUG PROFESORA MARIANA MAZURA?” (wpis ten znajduje się również na stronie internetowej http://www.jolantawilsz.pl w linku: „Treści zamieszczone na fanpage” pod numerem 64).
W dziedzinach nauk humanistycznych stosowanie cybernetyki może doprowadzić do powstania bardzo wielu jakościowo nowych teorii, pozwalających na opracowanie rozwiązań OPTYMALNYCH zarówno ze względu na skuteczność, jak i na nakłady ponoszone na tworzenie/budowanie i użytkowanie/eksploatację postulowanych systemów.
Większość humanistów jest niechętna cybernetyce, natomiast bardzo wielu wyznawców doktryn religijnych reagują na cybernetykę oburzeniem, gdyż jak pisze prof. Mazur: „czują się oni zagrożeni przez cybernetykę w swoich poglądach na myślenie jako NIEMATERIALNY przejaw działania NIEŚMIERTELNEJ DUSZY itp.”.
Zbiór wszystkich publikacji dostępny na stronie: http://www.jolantawilsz.pl/tresci-zamieszczone-na-fanpage