160. CZEGO WYMAGA OPTYMALIZACYJNE PODEJŚCIE DO ROZWIĄZYWANYCH PROBLEMÓW?

CZEGO WYMAGA OPTYMALIZACYJNE PODEJŚCIE DO ROZWIĄZYWANYCH PROBLEMÓW? (19 maja 2017 r.)

Profesor Marian Mazur zaproponował podział wszystkich problemów dotyczących każdego systemu na: problemy poznawcze i problemy decyzyjne.
Wśród PROBLEMÓW POZNAWCZYCH można wyróżnić: eksplorację (czyli poznawanie faktów – odpowiedź na pytanie: co jest?), klasyfikację (czyli poznawanie właściwości – odpowiedź na pytanie: co jest jakie?) i eksplikację (czyli poznawanie związków – odpowiedź na pytanie: co od czego jak zależy?).
Do PROBLEMÓW DECYZYJNYCH zaliczana jest: postulacja (czyli decydowanie o celach – odpowiedź na pytanie: co osiągnąć?), optymalizacja (czyli decydowanie o o sposobach – odpowiedź na pytanie: jak co osiągnąć?) i realizacja (czyli decydowanie o zasobach – odpowiedź na pytanie: z czego co osiągnąć?).

We wpisie z dnia 28 sierpnia 2015 roku, zamieszczonym na stronie fp. Dr hab. Jolanta Wilsz, zatytułowanym: „JAKIE RODZAJE PROBLEMÓW WYODRĘBNIŁ PROF. MARIAN MAZUR I JAKIE WSKAZAŁ ICH ROZWIĄZANIA?” omówiłam problemy poznawcze i problemy decyzyjne (post ten znajduje się również na stronie internetowej www.jolantawilsz.pl w linku „Treści zamieszczone na fanpage”, ma on numer 88).

Podjęta decyzja powinna prowadzić do pożądanego skutku, stanowiącego cel do osiągnięcia.
Do spowodowania określonego skutku może prowadzić wiele różnych przyczyn, które wywołują różne skutki uboczne. Tak więc ten sam cel można osiągnąć podejmując różne decyzje.
DECYZJĄ OPTYMALNĄ jest taka decyzja, która wywołuje najmniej szkodliwych skutków ubocznych.

Z punktu widzenie cybernetyki konieczne jest by problemy rozwiązywane były w SPOSÓB OPTYMALNY, tzn.: by podejmowana była prawidłowa decyzja OPTYMALIZACYJNA oraz by podejmowana była prawidłowa decyzja POSTULACYJNA.

OPTYMALIZACYJNE PODEJŚCIE DO ROZWIĄZYWANYCH PROBLEMÓW WYMAGA:

• by uwzględniać wszystkie istniejące możliwości;

• by wszystko co się proponuje umieć uzasadnić.

CZEGO WYMAGA OPTYMALIZACJA ZUPEŁNA?
Każdy problem optymalizacyjny wymaga odpowiedzi na sześć pytań:

1. Jaki wynik ma być osiągnięty?

2. Według jakiego kryterium?

3. W jaki sposób?

4. Dlaczego taki wynik ma być osiągnięty?

5. Dlaczego według takiego kryterium?

6. Dlaczego w taki sposób?

Odpowiedź na pierwsze i drugie pytanie dotyczy postawienia problemu. Odpowiedź na trzecie pytanie odnosi się do rozwiązania problemu. Odpowiedź na czwarte i piąte pytanie służy do kontroli prawidłowości postawienia problemu, a odpowiedź na pytanie szóste uzasadnia prawidłowość rozwiązania problemu. Postulator powinien więc postawić problem (pytanie pierwsze i drugie) oraz uzasadnić to (pytanie czwarte i piąte). Optymalizator powinien rozwiązać problem (pytanie trzecie) i to uzasadnić (pytanie szóste).

Prof. M. Mazur wymienia wszystkie możliwości popełnienia BŁĘDÓW DECYZYJNYCH:

• postawienie niewłaściwego celu;

• pominięcie wszystkich lub niektórych skutków ubocznych;

• branie mało ważnych skutków ubocznych jako kryterium optymalizacji;

• nieuwzględnienie wszystkich decyzji mogących prowadzić do celu;

• uznanie niewłaściwej decyzji za optymalną.

Profesor dodaje: „Do nagminnych należą sytuacje, gdy podejmujący decyzję uwzględnia wprawdzie skutki uboczne, ale tylko szkodzące jego interesom, pomija zaś szkodzące cudzym lub «niczyim», jak to się dzieje przy zanieczyszczaniu atmosfery. Nic dziwnego, że takie szkodzenie interesom «niczyim» przybrało tak wielkie rozmiary, że wreszcie doprowadziło do powszechnego alarmu w ochronie naturalnego środowiska człowieka”.

Zbiór wszystkich publikacji dostępny na stronie: http://www.jolantawilsz.pl/tresci-zamieszczone-na-fanpage