191. JAKI SYSTEM WARTOŚCI POWINNY POSIADAĆ ELITY I JAKIE WARTOŚCI POWINNY WPAJAĆ SPOŁECZEŃSTWU? Wpis czwarty z cyklu ELITA

JAKI SYSTEM WARTOŚCI POWINNY POSIADAĆ ELITY I JAKIE WARTOŚCI POWINNY WPAJAĆ SPOŁECZEŃSTWU?
(15 grudzień 217 r.)

Wpis czwarty z cyklu ELITA

Uważam, że system wartości, który elita wpaja społeczeństwu powinien opierać się na racjonalnych argumentach, a nie na subiektywnych przekonaniach, czy gołosłownych obietnicach, ani na jakichkolwiek ideologiach albo religiach.
Do „wyznawania” przekonań ideologicznych deklarowanych przez władzę może przekonywać władza, do słuszności doktryn religijnych głoszonych przez kościół mogą przekonywać księża, którzy nie powinni przekonywać wiernych do głoszonych przez polityków poglądów.
Elity powinny być obiektywne, bezstronne i nieuległe wobec presji polityków, ani hierarchów kościelnych.

JAKI SYSTEM WARTOŚCI POWINNY POSIADAĆ ELITY?
Elita powinna prezentować następujące wartości:

• RACJONALNOŚĆ, EFEKTYWNOŚĆ i SPRAWNOŚĆ, bo te wartości dobrze służą społeczeństwu;

• WARTOŚCI SKŁADAJĄCE SIĘ NA AUTONOMIĘ INTELEKTUALNĄ, gdyż wartości konserwatywne dominujące w społeczeństwie polskim mogą zahamować w Polsce procesy rozwojowe.

• ZASADY MORALNE, między innymi troska i sprawiedliwość;

• ZACHOWANIA MORALNE, do których motywuje empatia;

• bezinteresowność, prawość, obiektywizm, odpowiedzialność, otwartość (jawność działania), uczciwość.

JAKA POWINNA BYĆ ETYKA ELIT?
Spośród pięciu kodów etycznych o różnych wartościach centralnych (etyka autonomii, etyka kolektywistyczna, etyka dobra powszechnego, etyka godności, etyka produktywności), współczesna ELITA powinna preferować:

• etykę autonomii;

• etykę dobra powszechnego;

• etykę produktywności.

Do etyki elit w kontekście zachowań społecznych należy zaliczyć:

• troskę;

• rozpoznawanie stanów mentalnych innych;

• rozwiązywanie problemów w kontekście społecznym;

• uczenie się praktyk społecznych.

DLACZEGO ELITY IDEOLOGÓW SĄ NIEBEZPIECZNE?
Na temat elity ideologów wyrażane są następujące opinie: „Niewątpliwie elity ideologów należą do elit ludzi «natchnionych» czy też «nawiedzonych»”.
Elity, dla których wyłączną wartość stanowi „wyznawana” przez nie ideologia, mogą wyrządzić wiele krzywdy osobom nie podzielającym tych poglądów ideologicznych.
Historia potwierdziła wielokrotnie słuszność powyższej hipotezy.

JAKIE WARTOŚCI PREFERUJE POLSKIE SPOŁECZEŃSTWO?
Badania, o których pisze Anna Szuster wykazały w społeczeństwie polskim silne przywiązanie i cenienie WARTOŚCI KONSERWATYWNYCH. Jednocześnie, zdecydowanie mniej cenione są wartości związane z Więziami Partnerskimi, a wartości składające się na Autonomię Intelektualną zajmują najniższe miejsce w owej hierarchii preferencji.
Danuta Anna Michałowska wypowiada opinię, że Polakom bliższe są wartości typu „konserwatyzm” niż „autonomia”, wartości typu „harmonia” niż „mistrzostwo” oraz wartości typu „hierarchia” niż „egalitaryzm”.
Tego rodzaju „diagnoza” polskiego społeczeństwa wymaga określonego rodzaju działań ze strony polskich elit – znacznie różniących się od tych, które są właściwe w społeczeństwach preferujących wartości składające się na Autonomię Intelektualną.

JAKI SYSTEM WARTOŚCI SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO PRZYCZYNI SIĘ DO POSTĘPOWYCH ZMIAN SPOŁECZNO-GOSPODARCZYCH?
Za niezbędne uważam działania elit zmierzające do zmiany systemu wartości polskiego społeczeństwa, by wyznawanie wartości konserwatywnych nie zwiększyło dystansu istniejącego między Polską a innymi państwami – członkami Unii Europejskiej, aby nie dopuścić by oceniano nas jako państwo zaściankowe, zacofane, nietolerancyjne, zabobonne, nacjonalistyczne. Zmiana systemu wartości jest możliwa, jednak należy liczyć się z tym, że jest to proces długotrwały, który może być hamowany przez „SIŁY”, które nie są zainteresowane by Polska była nowoczesnym, demokratycznym, rozwijającym się państwem.

JAKIMI WARTOŚCIAMI ELITA POWINNA DZIELIĆ SIĘ ZE SPOŁECZEŃSTWEM? JAKI SYSTEM WARTOŚCI POWINNY KSZTAŁTOWAĆ W SPOŁECZEŃSTWIE POLSKIM ELITY?
Elita powinna wpajać społeczeństwu wartości, dzięki którym członkowie społeczeństwa będą między innymi:

• zachowywali się prospołecznie, zgodnie z dobrem innych ludzi;

• bardziej empatycznymi ludźmi;

• rozumieli inne osób oraz udzielali im pomocy;

• tolerancyjni i wyrozumiali dla innych osób;

• okazywali życzliwość innym osobom;

• umieli przebaczać;

• dzielili się z innymi ludźmi posiadanymi dobrami intelektualnymi i materialnymi;

• otwarci, szczerzy i przyjaźni w stosunkach interpersonalnych;

• okazywali szacunek innym osobom, szanowali ich godności;

• w każdej sytuacji czuli się podmiotami, by nie byli uprzedmiotowieni przez pieniądz, przez ideologię i przez religię.

JAKIE SĄ NAJWAŻNIEJSZE WARTOŚCI DLA CZŁOWIEKA JAKO JEDNOSTKI INDYWIDUALNEJ?
Człowiek rozpatrywany jako przypadek szczególny systemu autonomicznego, funkcjonuje analogicznie jak ten system. Można więc wymienić najważniejsze dla niego wartości (wartości te, wynikające ze struktury człowieka wymieniłam we wpisie zatytułowanym: „JAK MOŻNA ANALIZOWAĆ DOBRO i ZŁO Z PUNKTU WIDZENIA SYSTEMU WARTOŚCI CZŁOWIEKA?”, zamieszczonym na tej stronie w dniu 12 lutego 2016 roku), są to między innymi:

• autonomia;

• wolność;

• bezpieczeństwo gwarantujące niezagrożoną egzystencję;

• rozwój własny;

• pozyskiwanie informacji o otoczeniu;

• oddziaływanie na otoczenie;

• funkcjonowanie w interesie własnym;

• utrzymywanie się w równowadze funkcjonalnej;

• zaspokajanie potrzeb – to co zaspokaja potrzeby człowieka stanowi dla niego wartość pozytywną;

• samodzielne dokonywanie wyborów;

• posiadanie mocy socjologicznej;

• aktywność własna;

• bycie podmiotem.

We wpisie zatytułowanym: „JAKIE CECHY SKŁADAJĄ SIĘ NA IDEAŁ JEDNOSTKI W SPOŁECZEŃSTWIE DEMOKRATYCZNYM?”, zamieszczonym w dniu 22 maja 2015 roku, wykazałam, że wymienione wyżej wartości są takie same jak cechy jednostki w społeczeństwie demokratycznym, które wymieniają politolodzy, socjologowie czy psychologowie.

Zbiór wszystkich publikacji dostępny na stronie: http://www.jolantawilsz.pl/tresci-zamieszczone-na-fanpage