170. JAKIE SĄ FUNKCJE EMOCJI? – ujęcie cybernetyczne

JAKIE SĄ FUNKCJE EMOCJI? – ujęcie cybernetyczne (28 lipca 2017 r.).

Przy prawidłowo przebiegającym procesie samoregulacji emocje sprzyjają zachowaniom, które mogą spowodować powrót do równowagi funkcjonalnej, a sprzeciwiają się reakcjom, które mogą przyczynić się do jej zakłócenia.

CO MOŻNA POWIEDZIEĆ O EMOCJACH?

• EMOCJE STERUJĄ LUDZKIMI ZACHOWANIAMI – niewątpliwie jest to najważniejsza ich funkcja – wszystkie pozostałe, które wymienię są funkcjami zależnymi od funkcji sterowniczej emocje mogą działania wzmacniać/przyśpieszać/intensyfikować, wówczas gdy ich efekty wywołują doznania przyjemne/pozytywne, albo mogą działania osłabiać/spowalniać/blokować wówczas, gdy działania te wywołują przeżycia przykre/negatywne;

• emocje w systemie autonomicznym, a więc również w człowieku pojawiają się wówczas, gdy naruszana zostaje jego równowaga funkcjonalna albo gdy zostaje przywracana. Przy czym, im większe jest naruszenie równowagi funkcjonalnej, albo intensywniejsze powrócenie do niej, tym emocje są silniejsze;

• zakłóceniu równowagi funkcjonalnej, które ma miejsce wówczas, kiedy bodziec oddala stan organizmu człowieka od stanu równowagi funkcjonalnej, towarzyszą przykre dla człowieka EMOCJE ZAKŁÓCAJĄCE, czyli negatywne (złość, smutek, gniew, frustracje itp.). Otoczenie „wysyłające” takie oddziaływania nazwałam otoczeniem „niechętnym” człowiekowi;

• kiedy bodziec przybliża stan organizmu człowieka do stanu równowagi funkcjonalnej pojawiają się EMOCJE ODKŁÓCAJĄCE, czyli pozytywne (radość, ulga, zadowolenie, szczęście itp.), do ich wystąpienia przyczynia się między innymi okazywane człowiekowi zaufanie, życzliwość, zrozumienie, wsparcie, kierowane pod jego adresem, pochwały itd. Otoczenie „wysyłające” takie oddziaływania nazwałam otoczeniem „sprzyjającym” człowiekowi.

Jeśli chodzi o EMOCJE POZYTYWNE, to człowiek będzie skłonny do utrzymywania aktywności, która wywołała te emocje, „licząc”, że pozostanie pod ich wpływem jak najdłużej i będzie starał się cały czas być w kontakcie z ich źródłem.
Emocje pozytywne uruchamiają między innymi twórczą aktywność człowieka, stymulują zachowania innowacyjne, sprawiają człowiekowi przyjemność, wywołują zadowolenie, sprzyjają gotowości działania. Emocje te są wynikiem dochodzenia do stanu równowagi funkcjonalnej, a nie tkwienia w stagnacyjnym stanie tej równowagi, który w praktyce jest zazwyczaj stanem przejściowym. Po osiągnięciu stanu równowagi funkcjonalnej nasilenie pobudzenia emocjonalnego maleje i wówczas sam człowiek może spowodować zakłócenie równowagi funkcjonalnej po to, by powracając do niej odczuwać emocje pozytywne.

EMOCJE NEGATYWNE mogą na przykład spowodować, że:

• człowiek zaprzestanie działalności, która była przyczyną tych emocji, będąc cały czas w kontakcie z ich źródłem;

• człowiek zaprzestanie działalności, która była przyczyną tych emocji, przerywając kontakt z ich źródłem;

• człowiek wzmoże działalność, która przeciwstawi się tym emocjom – wyeliminuje ich źródło.

Ponieważ emocje podlegają regulacji za pośrednictwem oddziaływań zewnętrznych oraz wewnętrznych mechanizmów samoregulacji, proponuję następujące FUNKCJE EMOCJI:

• FUNKCJA STEROWNICZA, gdyż emocje sterują procesami wewnętrznymi człowieka, a także za jego pośrednictwem sterują otoczeniem;

• FUNKCJA REGULACYJNA, gdyż emocje wpływają na reakcje/zachowania człowieka, a za ich pośrednictwem oddziałują na otoczenie;

• FUNKCJA MOTYWACYJNA, gdyż emocje sprzyjają powstawaniu reakcji albo przeciwstawiają się ich pojawieniu;

• FUNKCJA SELEKCYJNA emocji w stosunku do docierających informacji, polegająca na tym, że ograniczane są informacje niekorzystne dla człowieka, a wspierane są informacje korzystne dla niego;

• FUNKCJA ANGAŻUJĄCA, gdyż emocje nakłaniają człowieka do podejmowania działań korzystnych dla niego, tzn. zgodnych z jego interesem własnym a zniechęcają go do podejmowania działań szkodzących mu;

• FUNKCJA PRZYSTOSOWAWCZA, gdyż emocje sygnalizują, kiedy zmiany przystosowawcze w strukturze człowieka są konieczne, by zmniejszyło się zakłócenie jego równowagi funkcjonalnej, albo nawet by osiągnął stan równowagi funkcjonalnej;

• FUNKCJA ZASPOKAJANIA POTRZEB, gdyż emocje sprzyjają podejmowaniu działań, które zaspokajają potrzeby człowieka;

• FUNKCJA INTERPERSONALNA, gdyż emocje wpływają na przebieg procesu komunikowania się.

CZY SĄ ANALOGIE MIĘDZY FUNKCJAMI PROCESU KOMUNIKOWANIA SIĘ A FUNKCJAMI EMOCJI?
Naukowcy zajmujący się komunikacją interpersonalną najczęściej wymieniają następujące funkcje procesu komunikowania się:

• FUNKCJA INFORMACYJNA;

• FUNKCJA MOTYWACYJNA;

• FUNKCJA KONTROLNA;

• FUNKCJA REGULACYJNA;

• FUNKCJA ZASPOKAJANIA POTRZEB.

Funkcje w procesie komunikowania się przedstawiłam w podrozdziale 2 pt.: „Funkcje i formy komunikowania się interpersonalnego”, rozdziału IX pt.: „Komunikowanie się w procesie pracy”, w książce mojego autorstwa: „TEORIA PRACY”.

Analiza funkcji w procesie komunikowania się i funkcji, które pełnią emocje wskazuje, że pełnią one w zasadzie takie same role. Jednak specjaliści zajmujący się komunikacją interpersonalną w niewystarczającym stopniu uwzględniają ich rolę w procesie komunikowania się.

Zbiór wszystkich publikacji dostępny na stronie: http://www.jolantawilsz.pl/tresci-zamieszczone-na-fanpage